CÁC PHÍM TẮT VÀ CÂU LỆNH CƠ BẢN TRONG UBUNTU

Mở đầu

Trong công ty Framgia hầu hết các bạn lập trình viên đều phải làm việc trên hệ điều hành Ubuntu, việc có hiểu biết về một vài lệnh cơ bản và phím tắt trong Ubuntu sẽ hỗ trợ các bạn tốt hơn trong công việc. Do đó hôm nay mình đã sưu tầm và tổng hợp lại từ internet các lệnh và phím tắt cần thiết trên Ubuntu để chia sẻ cùng các bạn.

Các lệnh cơ bản

Các lệnh quản lí tập tin

Tạo tập tin và thư mục

Lệnh	Mô tả
cp file /folfer	Chép tập tin file vào thư mục folder
cp file1 file2	Chép tập tin file1 sang file2
cp -r folder1 folder2	Chép toàn bộ nội dung của thư mục folder1 vào folder2
rsync -a folder1 folder2	Đồng bộ nội dung thư mục «folder1» sang thư mục «folder2»
mv file1 file2	Chuyển tên tập tin file1 thành tên file2
mv folder1 folder2	Chuyển tên thư mục folder1 thành folder2
mv file folder	Chuyển tập tin file vào thư mục folder
mv file1 folder2/file2	Chuyển file1 vào thư mục thư mục folder2 đồng thời đổi tên tập tin thành file2
mkdir folder	Tạo ra thư mục folder
mkdir -p folder1/folder2	Tạo ra thư mục cha folder1 và thư mục con folder2 cùng lúc
rm file	Xóa bỏ tập tin file trong thư mục hiện hành
rmdir folder	Xóa bỏ thư mục trống mang tên folder
rm -rf folder	Xóa bỏ thư mục mang tên folder với tất cả các tập tin trong thư mục
ln -s file link	Tạo ra một liên kết mang tên link đến tập tin file (nối tắt)
find folder -name	file Tìm tập tin mang tên file trong thư mục folder kể cả trong các thư mục con
diff file1 file2	So sánh nội dung của 2 tập tin hoặc của 2 thư mục

Xem và chỉnh sửa nội dung các tập tin văn bản

Lệnh	Mô tả
cat file	Xem nội dung của tập tin file trên màn hình ở dạng mã ASCII
more file	Xem nội dung của tập tin file trên màn hình theo chế độ từng trang một : ấn phím «Enter» để xuống 1 dòng; ấn phím «Space» để sang thêm 1 trang ; ấn phím «q» để thoát.
less file	«less» giống như «more», nhưng cho phép dùng phím Page Down
head -n file	Xem số n dòng đầu tiên của tập tin file
tail -n file	Xem số n dòng cuối cùng của file
vi file	Soạn tập tin file dùng trình soạn vi
nano file	Soạn tập tin file dùng trình soạn nano
gedit file	Soạn tập tin file dùng trình soạn gedit
grep keyword file	Tìm và hiển thị các dòng chứa từ keyword trong tập tin file
grep -r string folder	Tìm nội dung string trong tất cả các tập tin có trong thư mục folder
lệnh > file	Ghi kết quả của lệnh trong tập tin file
lệnh >> file	Bổ sung kết quả của lệnh ở phần cuối của tập tin file

Di chuyển, liệt kê tập tin và thư mục

Lệnh	Mô tả
pwd	Hiển lên tên thư mục đang làm việc hiện hành
cd	Di chuyển sang thư mục «/home/người_dùng»
cd ~ /Desktop	Di chuyển sang thư mục «/home/người_dùng/Desktop»
cd ..	Di chuyển sang thư mục cha (ngay trên thư mục hiện hành)
cd /usr/apt	Di chuyển sang thư mục «/usr/apt»
ls -l	Folder liệt kê danh mục tập tin trong thư mục folder
ls -a	Liệt kê tất cả các tập tin, kể cả các tập tin ẩn (thường có tên bắt đầu bằng một dấu chấm)
ls -d	Liệt kê tên các thư mục nằm trong thư mục hiện hành
ls -t	Xếp lại các tập tin theo ngày đã tạo ra, bắt đầu bằng những tập tin mới nhất
ls -S	Xếp lại các tập tin theo kích thước, từ to nhất đến nhỏ nhất
ls -l l more	Liệt kê theo từng trang một, nhờ tiện ích «more»
dir	Giống như lệnh ls dùng để liệt kê tập tin và thư mục

Nén và giải nén tập tin và thư mục

Lệnh	Mô tả
tar xvf archive.tar	Giải phóng các tập tin có trong tập tin « archive.tar », đồng thời hiển thị các tên tập tin
tar xvfz archive.tar.gz	Giải nén các tập tin có trong tập tin « archive.tar.gz » dùng «gzip» và «tar»
tar jxvf archive.tar.bz2	Giải nén các tập tin có trong tập tin «archive.tar.bz2» dùng « bzip » và «tar»
tar cvf archive.tar file1 file2	Tạo ra một tập tin archive.tar chứa các tập tin file1, file2
tar cvfz archive.tar.gz folder	Tạo một tập tin «archive.tar.gz» dùng «gzip» để chứa toàn bộ thư mục folder
gzip file.txt	Tạo tập tin nén «file.txt» sang «file.txt.gz»
gunzip file.txt.gz	Giải nén tập tin «file.txt.gz»
bzip2 file.txt	Tạo tập tin nén «file.txt.bz2»
bunzip2 file.txt.bz2	Giải nén tập tin «file.txt.bz2»

Thiết lập quyền truy cập tập tin thư mục

Lệnh	Mô tả
chown username	File xác định người chủ của tập tin file là người dùng mang tên « username »
chown -R username folder	Xác định người chủ của thư mục folder, kể cả các thư mục con (-R) là người dùng « username»
chgrp group file	Chuyển tập tin file thành sở hữu của nhóm người dùng mang tên group
chmod u+x file	Giao (+) quyền thực thi (x) tập tin file cho người dùng (u)
chmod g-w	File loại bỏ (-) quyền ghi (w) file của nhóm (g)
chmod o-r l file	Loại bỏ (-) quyền đọc (r) tập tin file của những người dùng khác (o)
chmod a+rw file	Giao (+) quyền đọc (r) và ghi (w) file cho mọi người (a)
chmod -R a+rx folder	Giao (+) quyền đọc (r) và vào bên trong thư mục (x) folder, kể cả tất cả các thư mục con của nó (-R), cho tất cả mọi người (a)

Các lệnh quản lí hệ thống

Các lệnh quản lí cơ bản

Lệnh	Mô tả
sudo command	Thực hiện lệnh command với tư cách người siêu dùng (root)
gksudo command	Giống với sudo nhưng dùng cho các ứng dụng đồ hoạ
sudo -k	Chấm dứt chế độ dùng lệnh có chức năng của người siêu dùng
uname -r	Cho biết phiên bản của nhân Linux
shutdown -h now	Khởi động lại máy tính ngay lập tức
lsusb	Liệt kê các thiết bị usb có mặt trong máy tính
lspci	Liệt kê các thiết bị pci có trên máy tính
time command	Cho biết thời gian cần thiết để thực hiện xong lệnh command
command1 l command2	Chuyển kết quả của lệnh command1 làm đầu vào của lệnh command2
clear	Xoá màn hình của cửa sổ « Thiết bị cuối » (terminal)

Quản lí các gói phần mềm

Lệnh	Mô tả
/etc/apt/sources.list	Tập tin xác định nguồn các kho phần mềm để tải xuống nhằm cài mới hoặc cập nhật hệ thống
apt-get update	Cập nhật danh sách các gói phần mềm căn cứ vào các kho phần mềm có trong tập tin sources.list
apt-get upgrade	Cập nhật các gói phần mềm đã cài rồi
apt-get dist-upgrade	Nâng cấp phiên bản Ubuntu đang có đến phiên bản mới tiếp theo
apt-get install soft	Cài phần mềm soft đồng thời giải quyết các gói phần mềm phụ thuộc
apt-get remove soft	Loại bỏ phần mềm soft cũng như tất cả các gói phần mềm trực thuộc
apt-get remove –purge soft	Loại bỏ phần mềm soft kể cả tập tin cấu hình của phần mềm soft
apt-get autoclean	Xoá bỏ các bản sao chép của những gói phần mềm đã bị loại bỏ
apt-cache dumpavail	Hiển thị danh sách các gói phần mềm đang có
apt-cache search soft	Cho biết danh sách các gói phần mềm có tên, hoặc có phần mô tả, chứa chuỗi soft
apt-cache show soft	Hiển thị phần mô tả của gói phần mềm soft
apt-cache showpkg soft	Hiển thị các thông tin của gói phần mềm soft
apt-cache depends soft	Liệt kê các gói phần mềm cần thiết cho gói phần mềm soft
apt-cache rdepends soft	Liệt kê các gói phần mềm cần đến gói phần mềm soft
apt-file update	Cập nhật thông tin căn cứ vào danh sách nguồn phần mềm trong tập tin sources.list
apt-file search file	Xác định tập tin file thuộc gói phần mềm nào
apt-file list soft	Liệt kê các tập tin có trong gói phần mềm soft
deborphan	Liệt kê các gói phần mềm « mồ côi »
alien -di paquet.rpm	Chuyển phần mềm paquet.rpm thành gói phần mềm dạng Debian paquet.deb (-d) và thực hiện cài đặt luôn (-i)
dpkg -i paquet.deb	Cài đặt phần mềm paquet.deb (không giải quyết các gói phụ thuộc)
dpkg -c paquet.deb	Liệt kê nội dung của gói paquet.deb
dpkg -I paquet.deb	Hiển thị thông tin của gói paquet.deb

Chú ý : cần cài các gói phần mềm apt-file, alien và deborphan nếu muốn dùng chúng.

Quản lí tiến trình

Lệnh	Mô tả
ps -ef	Hiển thị tất cả các tiến trình đã được thực hiện (pid et ppid)
ps aux	Hiển thị chi tiết các tiến trình
ps aux l grep soft	Hiển thị các tiến trình liên quan đến chương khởi động soft
kill pid	Báo chấm dứt tiến trình mang số pid
kill -9 pid	Yêu cầu hệ thống chấm dứt tiến trình pid
xkill	Chấm dứt một ứng dụng theo dạng đồ hoạ (ấn chuột vào cửa sổ của ứng dụng)

Quản lí mạng

Lệnh	Mô tả
/etc/network/interfaces	Thông tin cấu hình của các bộ phần giao diện (interfaces)
uname -a	Hiện thị tên của máy tính trong mạng (hostname)
ping địa chỉ IP	Thử nối mạng đến máy có địa chỉ IP
ifconfig -a	Hiển thị thông tin về tất cả các giao diện mạng đang có
ifconfig eth0 địa chỉ IP	Xác định địa chỉ IP cho giao diện cạc mạng eth0
ifdown eth0	Ngưng hoạt động giao diện cạc mạng eth0
ifconfig eth0 down
ifup eth0	Kích hoạt giao diện cạc mạng eth0
ifconfig eth0 up
poweroff -i	Ngưng hoạt động tất cả các nối mạng
route add default gw địa chỉ IP	Xác định địa chỉ IP của máy làm cổng dẫn đến bên ngoài mạng cục bộ
route del default	Bỏ địa chỉ IP mặc định để ra khỏi mạng cục bộ

Phân vùng ổ cứng

Lệnh	Mô tả
/etc/fstab	Chứa các thông tin về các ổ cứng và hệ thống tập tin được gắn tự dộng
fdisk -l	Hiện thị các phân vùng tích cực
mkdir /media/diskusb	Tạo thư mục để gắn hệ thống tập tin của thiết bị diskusb
mount /media/cleusb	Gắn hệ thống tập tin diskusb
umount /media/cleusb	Tách ra hệ thống tập tin diskusb
mount -a	Gắn, tách ra hoăc gắn lại tất cả các
mount -a -o	Remount Ổ/thiết bị có trong tập tin «/etc/fstab»
fdisk /dev/hda1	Tạo mới và bỏ phân vùng trên ổ cứng IDE thứ nhất
mkfs.ext3 /dev/hda1	Tạo một hệ thống tập tin «ext3» trên phân vùng «/dev/hda1»
mkfs.vfat /dev/hda1	Tạo một hệ thống tập tin «fat32» trên phân vùng «/dev/hda1»

Các phím tắt cơ bản

Trong terminal

Lệnh	Mô tả
Ctrl + L	Xoá toàn bộ màn hình, giống lệnh clear
Ctrl + D	Exit session, giống lệnh exit
Ctrl + R	Tìm một lệnh đã chạy trước đây, nhấn Ctrl + R sau đó bắt đầu gõ một phần của câu lệnh, hệ thống sẽ tự hoàn tất phần còn lại dựa trên các câu lệnh đã được thực hiện trước đó
Tab	Tự động hoàn tất câu lệnh
Shift + Insert	Dán (paste) nội dung đã copy vào terminal
Shift + PageUp	Cuộn màn hình lên trên một trang
Ctrl + Alt + F2 (Alt> + F2 nếu đang ở chế độ console)	Chuyển sang virtual terminal thứ 2, tương tự với F3, F4…

Trong GNOME

Lệnh	Mô tả
Super Key	Tương đương phím cửa sổ trên Windows
Giữ phím Super Key trong một hoặc hai giây	Tiếp cận các ứng dụng
Giữ phím Super Key và nhấn phím số	Mở các ứng dụng tương ứng
Super + F	Mở cửa sổ các tập tin và thư mục trên hệ thống (tương đương với Windows Explorer, cho người dùng windows)
Super + A	Mở cửa sổ các áp dụng.
Super + W	Phóng to và thu nhỏ tất cả các ứng dụng đang chạy
Super + D	Thu nhỏ tất cả cửa sổ đang hiển thị trên màn hình desktop
Super + T	Mở thùng rác trên Ubuntu
Super + S	Desktop cho phép bạn quản lý được toàn bộ các màn hình
Ctrl + Alt + D	Hiển thị desktop, giống Windows + D trong Windows
Ctrl + Alt + Left/Right	chuyển sang workspace trước/kế tiếp
Ctrl + W	Đóng cửa sổ hiện thời
Ctrl + Q	Thoát khỏi chương trình hiện thời
Alt + F1	Hiển thị main menu
Alt + F2	Hiển thị hộp thoại chạy dòng lệnh, giống Windows + R trong Windows
Alt + F5	Bỏ phóng to cửa sổ hiện thời
Alt + F9	Thu nhỏ (minimize) cửa sổ hiện thời
Alt + F10	Phóng to (maximize) cửa sổ hiện thời
Ctrl + Alt + T	Mở một terminal
Ctrl + Alt + L	Khóa màn hình
Ctrl Alt Del	Log out
Alt + ← / → / ↑ / ↓	Chuyển qua lại giữa các màn hình Desktop trong Ubuntu
Ctrl + Alt + Shift + ← / → / ↑ / ↓	Đặt một cửa sổ mới trên màn hình Desktop mới
	Phím F10 mở menu đầu tiên của dòng trên cùng màn hình Desktop, sau đó dùng các phím mũi tên để di chuyển
Ctrl +Alt + →	Chuyển sang workspace phải
Ctrl + Alt + ←	Chuyển sang workspace trái
Alt + tab hoặc Windows + tab	Chuyển đổi qua lại giữa các tab
Alt + Print Screen	Chụp ảnh màn hình ở cửa sổ đang sử dụng